Çakı ve Bıçak Çelikleri: 440C, D2, N690, MagnaCut ve Diğer Tüm Türlerin Usta Rehberi

Çakı ve Bıçak Çelikleri: 440C, D2, N690, MagnaCut ve Diğer Tüm Türlerin Usta Rehberi

Bir çakıyı eline aldığında tasarım, sap malzemesi, marka logosu dikkat çeker;
ama bıçağın gerçek karakterini belirleyen tek şey vardır: çelik türü.

440C, D2, N690, M390, 1095, VG-10, 3Cr13, X50CrMoV15, Damascus…

TEMİN.COM.TR’de çakı ve bıçak kategorisinde Antonini, Bora Bıçakları, Böker, Buck, Fox, Joker, Lionsteel, MKM, Muela, Opinel, Victorinox ve daha birçok marka arasında gezerken, aslında onlarca farklı çelik tipiyle karşılaşıyorsun.

Bu rehberde:

- En çok karşına çıkan bıçak çeliği türlerini tek tek anlatacağız,

- Her çelik için artı / eksi yönleri özetleyeceğiz,

- Ve en önemlisi şuna cevap vereceğiz: “Hangi çelik hangi modellerde var?”

Aklındaki klasik sorular:

- En iyi bıçak çeliği hangisi?

- N690 mı, D2 mi, 440C mi?

- M390 / MagnaCut gibi üst seviye çelikler ne fark oluşturur?

- Benim kullanımım için hangi çelik daha mantıklı?

Hepsini aşağıda tek tek ele alıyoruz.

Bıçak Çeliğini Anlamak İçin 4 Temel Kriter

Bir çelik türünü değerlendirirken dört ana dengeye bakılır:

1. Sertlik (HRC)

- Çelik ne kadar sertse, keskinliği o kadar uzun süre tutar.

- Ama sertlik yükseldikçe kırılganlık riski de artar.

2. Tokluk (Dayanım)

- Bıçak darbelere, zorlamaya, yana doğru baskıya ne kadar dayanıyor?

- Av, bushcraft ve kamp işlerinde tok çelikler tercih edilir (1095, 80CrV2, K720, O1 gibi).

3. Korozyon Direnci (Paslanmazlık)

- Nemli iklim, terli el, deniz kenarı, kan, meyve, sebze…

- Yüksek kromlu paslanmaz çelikler (N690, 440C, 12C27, 14C28N, AUS-8 gibi) bu noktada öne çıkar.

4. Bileyleme Kolaylığı

- Bazı çelikler “jilet gibi keser ama bileylemesi sinir bozar” (M390, S90V, VANAX SuperClean vb.).

- Bazıları ise “kolay körelir ama 2 dakikada tekrar açılır” (420, 3Cr13, 1095 vb.).

Hiçbir çelik her alanda 10/10 değildir.

Önemli olan, kendi kullanımına en uygun dengeyi yakalamaktır.

Çelik Terimleri: Krom, Karbon, Molibden, Vanadyum

Karbon: Sertlik ve keskinlik tutma kapasitesini artırır.

(1095, 1075, C75 gibi yüksek karbonlu çeliklerde bu etkiyi görürüz.)

Krom: Yaklaşık %13 ve üzeri krom içeren çelikler genelde “paslanmaz” sınıfa girer.

(N690, 440C, 12C27, X50CrMoV15 vb.)

Molibden, Vanadyum, Tungsten: Aşınma direncini ve mukavemeti artıran alaşım elementleridir.

M390, Elmax, CPM 20 CV, ACX 390, Niolox gibi çelikler bu yüzden çok dayanıklıdır.

Toz Metalurji (CPM, PM vb.): Çeliğin daha homojen ve ince taneli olmasını sağlar;

böylece hem keskinlik, hem dayanım hem de aşınma direnci aynı anda yükselir.

440C Çelik Nedir? - Klasik ve Güvenilir Paslanmaz

440C bıçak çeliği, yıllardır hem çakı hem av bıçaklarında kullanılan,

yüksek karbon ve yüksek krom içeren, paslanmaz ve nispeten sert bir çeliktir.

Artıları:

Günlük kullanım ve av için dengeli keskinlik tutma ve paslanmazlık sunar.

Uygun ısıl işlemle HRC 58–60 bandına çıkarak ciddi performans verir.

Bileylemesi M390 kadar zor değildir; taşla rahat açılır.

Eksileri:

Toz metal çelikler (M390 vb.) kadar uzun süre keskin kalmaz.

Çok sert işlemlerde ağızda mikro kırıklar görülebilir; bu da normal sınırlıdır.

Nerede Kullanılır?

EDC çakılarda, av bıçaklarında, kamp bıçaklarında fiyat/performans odaklı klasik paslanmaz olarak çok mantıklıdır.

Hangi modellerde var?

Bora Bıçakları 440C bıçak modelleri 

Böker Magnum 440C çakı ve bıçak modelleri 

Böker Plus 440C çakı ve bıçak modelleri

D2 Çelik Nedir? - Yarı Paslanmaz, Sert ve İş Odaklı

D2 çakı çeliği, yüksek karbon ve krom içeren, yarı paslanmaz takım çeliği sınıfında yer alır.

Klasik paslanmazlara göre daha sert ve aşınma direnci yüksektir.

Artıları:

Keskinliği uzun süre korur; özellikle ağır doğa ve av işlerinde çok başarılıdır.

Ağız yapısı “dişli” olduğu için karton, plastik, ip gibi malzemelerde kesim hissi çok tatmin edicidir.

Eksileri:

Krom oranı paslanmaz çelik sınırında olduğu için;

nemli ortamda, terli elde, kan / meyve suyunda bakımsız kalırsa lekelenebilir.

Bileylemesi 3Cr / 5Cr gibi çeliklere göre daha zordur; düzgün taş ister.

Nerede Kullanılır?

Doğada çalışan, bileylemeyi bilen kullanıcı için “çalışkan iş çeliği” diyebiliriz.

Hangi modellerde var?

Böker Plus çakı ve bıçak modelleri

Fox Knives çakı ve bıçak modelleri

Lionsteel çakı ve bıçak modelleri 

N690 Çelik Nedir? - Av ve Outdoor İçin Dengeli Seçim

N690, Böhler üretimi, kobalt katkılı, üst seviye paslanmaz bıçak çeliğidir.

Avcılar ve outdoor kullanıcıları arasında yıllardır kendini kanıtlamış bir formüldür.

Artıları:

Paslanmazlık seviyesi yüksektir; avda, kampta, nemli ortamda kullanıma uygundur.

Keskinlik tutma süresi 440C ve 8Cr13MoV gibi çeliklerden belirgin şekilde daha iyidir.

Bileylemesi M390 kadar zor olmayıp, kullanıcı dostudur.

Eksileri:

Giriş seviyesi çeliklere göre fiyatı yüksektir;

ama performans/fiyat dengesi hala çok iyidir.

Nerede Kullanılır?

Av bıçakları, sabit outdoor bıçakları ve orta-üst seviye EDC çakılar için ideal.

Hangi modellerde var?

Bora Bıçakları N690 çakı ve bıçak modelleri

Böker Manufaktur N690 çakı ve bıçak modelleri 

Nieto N690 bıçak modelleri 

3Cr13, 5Cr15MoV, 7Cr17, 8Cr13MoV - Uygun Fiyatlı EDC Çelikleri

Bu grup, özellikle giriş seviyesi çakılarda sıkça karşına çıkan çeliklerden oluşur.

Artıları:

Fiyatları uygundur; bıçak dünyasına yeni giren kullanıcı için idealdir.

Bileylemesi çok kolaydır; basit bileyleme aletleriyle bile hızlı sonuç verir.

Paslanmazlıkları günlük kullanım için yeterli seviyededir.

Eksileri:

Keskinlik tutma süreleri sınırlıdır; daha sık bileyleme ister.

Çok ağır bushcraft / av işlerinde ağız deformasyonu görebilirsin.

Nerede Kullanılır?

Günlük şehir içi EDC, ofis, paket açma, hafif kamp işleri için gayet yeterli.

Hangi modellerde var?

Böker Plus 3Cr13 çakı modelleri 

Böker Magnum 440A çakı ve bıçak modelleri 

M390 ve MagnaCut Çelikleri - Süper Çelik Sınıfı

M390 ve MagnaCut / CPM MagnaCut, günümüzde “süper çelik” kategorisinde geçen,

toz metalurji ile üretilen, çok yüksek performanslı çeliklerdir.

Artıları:

Aşınma direnci çok yüksektir; çok uzun süre keskin kalırlar.

M390 ve MagnaCut, paslanmazlık konusunda da üst düzeydir.

Profesyonel kullanıcı için “al ve uzun süre biley düşünme” rahatlığı sunarlar.

Eksileri:

Fiyatları yüksektir; çoğunlukla premium modellerde kullanılır.

Bileylemesi klasik çeliklere göre daha zordur; iyi taş ve biraz tecrübe ister.

Nerede Kullanılır?

“Ömürlük çakı” arayan, kaliteli ekipmana yatırım yapmayı seven kullanıcılar için.

Hangi modellerde var?

MKM MagnaCut çakı modelleri 

Böker Plus M390 çakı modelleri

Lionsteel CPM MagnaCut çakı modelleri 

1095 Karbon Çelik - Bushcraft ve Doğada Güven

1095 karbon çelik, yüksek karbon oranı sayesinde çok keskin ağız açılabilen,

özellikle bushcraft ve kamp bıçaklarında tercih edilen klasik bir malzemedir.

Artıları:

Çok tok ve dayanıklıdır; batonlama, kazıma, odun yarma gibi işlere uygundur.

Bileylemesi paslanmaz çeliklere göre daha kolaydır.

Keskinlik hissi, “jilet gibi” tabirini hak eder.

Eksileri:

Krom oranı düşük olduğu için paslanmaya yatkındır.

Kullanım sonrası silmek ve hafif yağlamak gerekir.

Nerede Kullanılır?

Kamp ateşi hazırlayan, bushcraft yapan, doğada bıçakla ciddi iş yapan kullanıcı için.

Hangi modellerde var?

Böker Plus 1095 karbon çelik bıçak modelleri

Condor 1095 çelik bıçak modelleri

VG-10 ve Japon Çelikleri - Keskinlik ve İnce İşçilik

VG-10, özellikle Japon üreticilerde gördüğümüz, yüksek performanslı bir paslanmaz bıçak çeliğidir.

Damascus-VG10 ve VG-10 çekirdekli damascus yapılarda çekirdek çelik olarak da kullanılır.

Artıları:

Çok iyi keskinlik tutar, mutfak ve EDC’de ince kesimler için idealdir.

Paslanmazlık seviyesi yüksektir.

Özellikle şef bıçaklarında ve ince ağızlı çakılarda kendini gösterir.

Eksileri:

Bileylemesi giriş seviyesi çeliklere göre daha hassas taş ister.

Standart çeliklere göre fiyatı yüksektir.

Hangi modellerde var?

Böker Plus VG-10 bıçak modelleri 

Böker Manufaktur damascus-VG10 bıçak modelleri

Böker Manufaktur VG-10 çekirdekli damascus bıçak modelleri 

12C27 ve 14C28N - İsveç Sandvik Çelikleri

12C27 ve 14C28N, Sandvik üretimi, bıçak dünyasında çok sevilen İsveç paslanmaz çelikleridir.

Artıları:

Günlük kullanım, EDC ve mutfak için çok dengeli performans sunarlar.

Paslanma direnci iyidir; bileylemesi rahattır.

Özellikle ince kesim isteyen bıçaklarda pürüzsüz kesim hissi verirler.

Eksileri:

M390, MagnaCut gibi süper çelikler kadar uzun süre keskin kalmazlar;

ama fiyat/performans olarak üst düzeydedirler.

Hangi modellerde var?

Morakniv 14C28N bıçak modelleri

Böker Plus 12C27 çakı ve bıçak modelleri

Morakniv 12C27 paslanmaz çelik bıçak modelleri

X50CrMoV15 ve 1.4116 (4116) - Mutfak ve Çok Amaçlı Çelikler

X50CrMoV15 ve Thyssen-Krupp 1.4116 (4116), özellikle Avrupa mutfak bıçaklarında çok kullanılan,

aynı zamanda çok amaçlı av ve outdoor bıçaklarında yer bulan çeliklerdir.

Artıları:

Keskinlik, paslanmazlık ve bileyleme kolaylığı açısından çok dengelidir.

Profesyonel mutfaklarda yıllardır kullanılır; hijyen ve bakım kolaylığı sunar.

Eksileri:

Süper çelikler kadar yüksek HRC değeri yoktur;

ama mutfak ve günlük iş için bu zaten avantajdır (daha az kırılganlık).

Hangi modellerde var?

Böker Manufaktur X50CrMoV15 mutfak bıçak modelleri

Böker Plus 4116 paslanmaz çelik outdoor çok amaçlı çakı modelleri 

Bora Bıçakları 4116 paslanmaz çelik bıçak modelleri 

Damascus ve Damasteel - Hem Göz, Hem Performans

Damascus, çok katmanlı çeliklerin dövülmesiyle elde edilen damarlı yapıyı,

Damasteel ise bu teknolojinin yüksek alaşımlı, paslanmaz versiyonunu temsil eder.

Artıları:

Her bıçak kendine özgü damar yapısına sahiptir; koleksiyon değeri yüksektir.

Damasteel gibi üst seviye çözümlerde hem performans hem estetik bir aradadır.

Eksileri:

Üretimi zor ve maliyetlidir; fiyatları yüksektir.

Kalitesiz “süs damascus” ürünlerden kaçınmak gerekir.

Hangi modellerde var?

Lionsteel Damascus ve Damasteel koleksiyon çakı modelleri 

Seramik Bıçaklar - Çelik Değil Ama Listeye Girsin

Seramik bıçaklar, çelik olmasa da bıçak malzemesi olarak listende yer aldığı için anmakta fayda var.

Artıları:

Çok uzun süre keskin kalırlar.

Paslanmazlık konusunda teorik olarak maksimum seviyededir.

Eksileri:

Darbelere karşı kırılgandır; düşerse kırılabilir.

Bileylemesi özel ekipman gerektirir.

Hangi modellerde var?

Böker Plus seramik çakı modelleri

Hangi Marka Hangi Çeliği Seviyor?

Elbette her markanın her modeli aynı çeliği kullanmıyor; sizler için hangi marka hangi çeliği seviyor listemiz:

Lionsteel, MKM: M390, Elmax, MagnaCut, Vanax, Niolox, Sleipner gibi premium çelikler sık görülür.

Böker Plus / Böker Magnum / Böker Manufaktur: D2, 440C, N690, 4034, 440A, bazen M390.

Fox Knives, Cudeman, Joker, Muela: N690, 440C, 14C28N, 12C27, 1095, 80CrV2, K720, O1 karışımı.

Bora Bıçakları, Süleyman Bursa, yerli ustalar: 4116, X50CrMoV15, 440C, karbon çelikler, 1075–1095 hattı.

Opinel: Çoğunlukla 12C27 (İsveç Sandvik) ve karbon türevleri.

Victorinox: X50CrMoV15 türevi paslanmaz çelik; EDC için çok dengeli.

Buck Knives, Gerber, Browning, SOG, Kershaw: 420HC, 440A, 8Cr13MoV, D2, 7Cr17 gibi çelikleri sıklıkla görürüz.

Leatherman, Atlas Pocket Knife, Umarex vb.: Genelde paslanmaz, orta seviye 420 / 440 / CrMoV serisi çelikler.

Hangi Çelik Türü Sana Göre?

Artık 440C, D2, N690, M390, 1095, VG-10, 3Cr13, X50CrMoV15, Damascus ve diğer çeliklerin

karakterini ve TEMİN raflarında hangi modellerde karşına çıktığını biliyorsun.

Şehir içi EDC için: 3Cr13 / 5Cr15MoV / 8Cr13MoV, 440C, 12C27, 14C28N, N690

Kamp ve bushcraft için: 1095, 1075, 80CrV2, K720, D2

Premium, ömürlük çakılar için: M390, MagnaCut, Elmax, Vanax, Damasteel

Mutfak ve şef bıçakları için: X50CrMoV15, 4116, VG-10, 12C27

Kısacası:

Doğru çelik + doğru marka + doğru kullanım = Yıllarca keyifle kullanacağın bıçak.

TEMİN olarak bizim işimiz, bu üçlüyü senin için en doğru noktada buluşturmak.

Kalite, güven ve dostluğun buluştuğu nokta:

TEMİN.COM.TR -dükkan sizin-

•